تلاش‌ها برای رفع کامل تعهد برگشت ارز حاصل صادرات همچنان ادامه دارد و با توجه به ابلاغ بودجه ۹۹ که در آن خدمات فنی مهندسی و حوزه کشاورزی از برگشت ارز حاصل از صادرات معاف شده‌اند، و از آنجا که فرش دستباف ریشه‌های مشترک و مرتبط فراوانی با حوزه کشاورزی دارد و عملا در فرایند‌های فرش دستباف را می‌توان در حوزه کشاورزی قرار داد، اتحادیه با همراهی کمیسیون توسعه صادرات اتاق ایران و کنفدراسیون صادرات ایران تلاش‌هایی را برای رفع تعهد ارزی آغاز کرده‌اند.
*** گزارش عملکرد یکساله اتحادیه مرتضی میری با ارائه گزارش عملکرد یکساله این اتحادیه در یادداشتی، نوشت: یکسال از آغاز به کار دوره جدید هیئت مدیره اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش ایران گذشت. هیئت مدیره‌ای که با ثمره بذر جوانگرایی که در حدودا یک دهه گذشته در اتحادیه افشانده شد، به بلوغ رسیده و ترکیب متناسبی از جوانان و پیشکسوتان عهده دار مدیریت این اتحادیه کهنسال و ریشه دار شده‌اند. به عنوان عضوی از اعضای هیئت مدیره این اتحادیه بر آن شدم تا در ابتدای سال ۱۳۹۹ که به تقریب مصادف با آغاز سال دوم فعالیت این دوره نیز هست، مواردی از تلاش‌های هیئت مدیره در یک سال گذشته را برشمارم تا فعالین اقتصادی بویژه اعضای محترم اتحادیه در جریان امور قرار بگیرند.
*** تفکیک فعالیت‌های اتحادیه به دو بخش درون سازمانی و برون سازمانی عضو هیات مدیره اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش دستباف در ادامه یادداشت خود آورده است: از ابتدای دوره با توافق صورت گرفته در جمع هیئت مدیره فعالیت‌ها به دو بخش درون سازمانی و برون سازمانی تفکیک شد. در بخش درون سازمانی اصلاحات و توسعه ستادی، ساماندهی شعب و تشکیل کمیسیون‌های تخصصی در دستور کار قرار گرفت. اصلاحات و توسعه ستادی اتحادیه از دوره پیشین در دستور کار هیئت مدیره قرار داشت و اقدامات ارزشمندی نیز در این حوزه انجام گرفته بود که کماکان ادامه دارد. همچنین سه کمیسیون تخصصی تولید، بازرگانی و آموزش و پژوهش با ترکیبی از اعضای اتحادیه و کارشناسان مربوط به هر حوزه تشکیل شد. تا با بررسی کارشناسانه موضوعات هم توان کارشناسی اتحادیه افزایش یابد و هم مشارکت اعضا در اداره امور، گفتگویی دو جانبه و آمد و شد مداوم به اتحادیه را در پی خواهد داشت که حتما به تقویت بدنه مدیریتی و کارشناسی منجر خواهد شد. جلسات کمیسیون‌ها بصورت منظم برگزار شد و برخی از نتایج آن‌ها در ادامه بیان خواهد شد و البته توضیح و تشریح دستاورد‌های آن‌ها مجالی دیگر را می‌طلبد.
*** تحکیم روابط اتحادیه با شعب قدیمی و برقراری ارتباط با شعبات جدید اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش ایران به عنوان یکی از قدیمی‌ترین اتحادیه‌های ملی ثبت شده در اتاق بازرگانی تا سال گذشته در استان‌های قم، فارس، آذربایجان شرقی و اصفهان دارای شعباتی بود. در سالی گذشت دو شعبه نیز در استان‌های کردستان و زنجان به این اتحادیه اضافه شد. هیئت مدیره ضمن تحکیم روابط با شعبات قدیمی، در برقراری ارتباط با شعبات جدید نیز کوشید. همینطور نمایندگان هیئت مدیره با حضور در نمایشگاه فرش شیراز و برگزاری جلسه با هیئت مدیره شعبه فارس بخشی از ذی‌نفعان برنامه ارتباط موثر با شعبات را رسما آغاز کرد و در ادامه با سفر به یکایک استان‌ها این برنامه را ادامه خواهد داد. همچنین حضور در نمایشگاه فرش اراک به عنوان میهمان زمینه تأسیس شعبات همدان و مرکزی را هم فراهم آورد، تا جایی که پیش از تعطیلات نوروز درخواست ثبت اتحادیه همدان به معاونت تشکل‌های اتاق ایران ارسال شد.
*** پنج مشکل جاری فرش دستباف برنامه‌های برون سازمانی اتحادیه نیز به دو بخش کلی تقسیم شد. نخست رفع موانع جاری و دوم ایجاد زیرساخت‌های تقویت تولید و توسعه صادرات. بدین منظور ابتدا مشکلات جاری فرش احصا شد که اهم آن را می‌توان در پنج بخش خلاصه کرد: ماده ۱۲۱ آیین نامه اجرایی قانون امور گمرکی و عدم امکان بازگشت فرش‌های ایرانی به کشور تعهد برگشت ارز حاصل از صادرات مشکلات متعدد مالیاتی افزایش تعرفه واردات ابریشم حذف معافیت فرش دستباف از لایحه قانون دائمی مالیات بر ارزش افزوده با توجه به تنوع موارد از ابتدای دوره برنامه‌ریزی و تقسیم وظایف در درون هیئت مدیره صورت گرفت.
*** ماده ۱۲۱ آیین نامه اجرایی قانون امور گمرکی و عدم امکان بازگشت فرش‌های ایرانی به کشور میری در ادامه نوشته است: در خصوص رفع مشکل فرش‌های مرجوعی سابقه‌ای ۵ ساله داشت و یکبار تا سطح مصوبه‌ای از هیئت دولت هم پیش رفته بود و بجایی نرسیده بود. جلسات متعددی با حضور نمایندگان مرکز ملی فرش، اتاق بازرگانی ایران، اتاق بازرگانی تهران، اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش ایران، گمرک جمهوری اسلامی ایران و سازمان توسعه تجارت برگزار و اخیرا جلسات جداگانه‌ای میان نمایندگان اتحادیه و حوزه قائم مقام وزارت صنعت، معدن و تجارت برگزار شد و نتیجه آن تاکنون پیشنهاد اصلاح مواد ۶۵ و ۱۱۹ قانون امور گمرکی در مجلس و ماده ۱۲۱ آیین نامه اجرایی قانون امور گمرکی در هیئت دولت است که فرایند آن هم اکنون در جریان است.
*** تعهد برگشت ارز حاصل از صادرات در مورد تعهد برگشت ارز حاصل از صادرات در حوزه فرش مذاکرات ابتدایی که در ابتدای وضع مقررات در دوره قبلی انجام شده بود، به افزایش مهلت از ۴ ماه به ۷ ماه منجر شد. در دوره جدید تمرکز بر رفع تعهد برگشت ارز حاصل از صادرات بود. در همین راستا رایزنی‌ها گسترده‌ای آغاز شد. برگزاری جلسه با رئیس و مشاور عالی کنفدراسیون صادرات ایران و مدیرکل دفتر صادرات بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و همینطور رایزنی با قائم مقام وزیر صنعت، معدن و تجارت در نهایت نه به رفع تعهد که به تسهیلاتی از جمله افزایش مهلت برگشت ارز از ۷ ماه به ۱۲ ماه، استفاده از هریک از چهار روش برگشت ارز بدون محدودیت، بررسی موارد خاص در کمیسیون ویژه و یافتن راه حل خاص برای این موارد و برگزاری دوره آموزشی استفاده از سامانه جامع تجارت در محل ساختمان اتحادیه انجامید. برخی از این موارد انجام شده، برخی در مسیر اقدام و برخی دیگر در برنامه اجرایی اتحادیه قرار دارد. با این وجود تلاش‌ها برای رفع کامل تعهد برگشت ارز حاصل صادرات همچنان ادامه دارد. با توجه به ابلاغ بودجه ۹۹ که در آن خدمات فنی مهندسی و حوزه کشاورزی از برگشت ارز حاصل از صادرات معاف شده‌اند، و از آنجا که فرش دستباف ریشه‌های مشترک و مرتبط فراوانی با حوزه کشاورزی دارد و عملا در فرایند‌های فرش دستباف را می‌توان در حوزه کشاورزی قرار داد، اتحادیه با همراهی کمیسیون توسعه صادرات اتاق ایران و کنفدراسیون صادرات ایران تلاش‌هایی را برای رفع تعهد ارزی آغاز کرده‌اند.
*** مشکلات متعدد مالیاتی در بخش سوم باید اذعان نمود که در ساز و کار‌های عملیاتی برخی قوانین مالیاتی کشور واقعیت و ماهیت فرش دستباف ایران در نظر گرفته نشده است. بخش عمده‌ای از فرایند‌های تولید و عرضه فرش دستباف توسط عشایر، روستاییان و اقشاری صورت می‌گیرد که فعال شناسنامه دار اقتصادی محسوب نمی‌شوند، از طرفی دفاتر تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش مردود دانسته می‌شوند و از طرف دیگر ثبت معاملات فصلی قانون ۱۶۹ مکرر و همینطور مالیات بر ارزش افزوده نیز میسر نیست و این مسئله هم برای فعالین حوزه فرش و هم برای سازمان امور مالیاتی مشکل زاست. به همین دلیل جلسات متعددی با نمایندگان مجلس، نمایندگان سازمان امور مالیاتی، اتاق بازرگانی و کمیسیون اقتصادی مجمع تشخیص مصلحت نظام برگزار و مکاتباتی نیز انجام شد که مراتب در حال پیگیری است. همینطور به محض اطلاع از تدوین پیش نویس لایحه اصلاح بخش‌هایی از قوانین و مقررات مالیاتی که تغییر مواد ۱۴۱ و ۱۴۲ قانون مالیات‌های مستقیم سبب کاهش معافیت مالیات درامد حاصل از صادرات به ۵۰% و حذف معافیت درامد کارگاه‌های تولید فرش و صنایع دستی و همینطور حذف بند ب ماده ۴۵ قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور سبب حذف معافیت درامد حاصل از تسعیر نرخ ارز می‌شود، رایزنی‌های گسترده اتحادیه آغاز شد و تا حصول نتیجه و خروج هر سه بند از لایحه مذکور ادامه خواهد یافت.
*** حذف معافیت فرش دستباف از لایحه قانون دائمی مالیات بر ارزش افزوده یکی از موارد مهمی که هیئت مدیره پیشین نیز در کنار اتاق بازرگانی پیگیری‌های فراوانی در این خصوص انجام داده بود، حفظ معافیت فرش دستباف در قانون دائمی مالیات بر ارزش افزوده بود که توسط تدوین کنندگان لایحه حذف شده بود. تداوم پیگیری‌های همه جانبه در نهایت علاوه بر اینکه موجب حفظ معافیت فرش دستباف از مالیات بر ارزش افزوده شد، مواد اولیه اصلی حوزه فرش دستباف را نیز به ماده معافیت‌های این قانون اضافه کرد که بالطبع دستاورد مهمی برای فعالین فرش دستباف ایران محسوب می‌شود.
*** افزایش تعرفه واردات ابریشم یکی از مشکلات جدی حوزه تولید برای مناطق مهمی از فرش ایران، افزایش ناگهانی تعرفه واردات ابریشم از ۱۵% به ۲۶% بود. در شرایطی که ابریشم تولید داخل نه از منظر کیفی و نه به لحاظ کمی پاسخگوی نیاز تولیدکنندگان فرش دستباف نیست، افزایش تعرفه واردات بر خلاف نظر کمیسیون ماده ۱ سازمان توسعه تجارت، سبب افزایش ناگهانی قیمت فرش و کاسته شدن از قدرت رقابت فرش‌های اعلای ایرانی در بازار‌های بین‌المللی بود. البته وزارت جهاد کشاورزی و نمایندگان شهر‌های دارای صنعت نوغانداری در مجلس شورای اسلامی دست کم در دو مرحله تلاش جدی برای افزایش بیشتر تعرفه تا ۱۰۰% را داشتند که با حضور به موضع و دفاع محکم نمایندگان اتحادیه افزایش مجدد منتفی شد. عضو هیات مدیره اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکندگان فرش دستباف ایران در پایان یادداشت خود آورده است: در کنار تلاش‌ها برای رفع موانع مذکور برنامه‌هایی نیز برای ایجاد زیرساخت‌های لازم برای تقویت تولید و توسعه صادرات فرش دستباف ایران طراحی و برخی از آن‌ها در دست اقدام هستند که بر جهت احتراز از تطویل کلام شرح آن‌ها را به بخش دوم این یادداشت موکول می‌نمایم و در پایان بخش اول امیدوارم تلاش‌های جمع هیئت مدیره نزد فعالین هنر-سنت فرش دستباف ایران مقبول افتد.
